Dress to impress
Tijdens onze winterreis stuitte ik in één van onze overnachtingslocaties op een prachtig boek met daarin de streekdracht van Dalarna en Jämtland. Gefascineerd heb ik op een avond in dat boek zitten bladeren. Mijn coupeuse hart ging open! De meest mooie jassen, vesten, blouses, omslagdoeken en hoofddeksels kwamen voorbij, waarschijnlijk voor een groot deel handgemaakt en prachtig versierd met gespen, leer en borduursel. Heel veel landen ter wereld kennen traditionele kleedstijlen. Denk maar aan de kilts in Schotland of de prachtige sari's uit Indonesië en India. In het Nederlands kennen we hiervoor het woord 'klederdracht' wat niets meer of minder betekent dan 'het dragen van kleding'.
En nadat ik zo eens een tijdje naar de foto's van mannen, vrouwen en kinderen had zitten kijken die uit een andere tijd leken te zijn gestapt vroeg ik me af: hoe komt het toch dat klederdrachten in zoveel landen nog in ere worden gehouden? Dit soort kledingstukken koop je niet zomaar in de H&M (alhoewel traditionele folklore elementen regelmatig terugkomen in de laatste modetrends). En jezelf op die manier aankleden doe je ook niet even in 10 minuten. Ga je er vervolgens in naar buiten dan oogst je heel wat bekijks. Klederdracht is een bijzonder fenomeen. Ik ging op zoek naar wat achtergrond.
Klederdracht wordt dus overal ter wereld teruggevonden; van Zuid-Afrika tot Lapland, Van Rusland tot Australië. De dracht omvat kleding zoals die door de gewone mensen werd gedragen en niet door de royalty en de edellieden. Sommige kledingstukken werden dagelijks gedragen, sommige alleen bij feesten en formele gelegenheden. En het 'geheim' achter de instandhouding zit 'm denk ik precies daar. De kleding drukt namelijk de trots uit van het volk en geeft vorm aan geschiedenis en tradities. De kledingstukken vertolken de liefde voor de voorouders en voor het vaderland. Erachter schuil gaan mooie verhalen over bewoners, hun groei en overwinningen, over creativiteit, het vermogen te overleven en de eigenheid die hun land daardoor heeft gekregen.
In de vroege jaren 1900 introduceerden koningin Silvia en Marta Palme het Zweedse nationale kostuum om de Zweden een gevoel van nationale trots en eenheid als burgers te geven. Deze kleding had zowel voor mannen als vrouwen de kleuren van de Zweedse vlag, blauw en geel. In de afbeelding hieronder is het nationale kostuum te zien. Ondanks de nationale normen was er ook sprake van grote variaties in Zweedse streekdracht. Het overzicht hieronder illustreert dat. De verschillen hadden te maken met de geschiedenis, de beschikbare grondstoffen en de achtergrond en welstand van de bevolking in de streek.
In grote lijnen bestond de dracht van vrouwen echter uit lange rokken, schorten, blouses, omslagdoeken en (mouwloze) vesten. De mannen outfit bestond uit (vaak halflange) broeken, hemden, (mouwloze) vesten en/of jasjes. Traditionele kledingstukken waren gemaakt van natuurlijke materialen uit de streek als linnen, katoen, wol en leer en werden versierd met ingewikkeld scandinavisch borduurwerk. Hoofdbedekkingen beschermden het haar tegen vuil en hielpen de warmte vast te houden. Ze werden door zowel vrouwen als mannen gedragen evenals tassen. In de winter werd extra onderkleding gedragen, de lange onderbroek (in het Zweeds mammelukken) en een onderrok. Bij de traditionele outfits hoorden nog een aantal accessoires, die naar de kerk werden gedragen, namelijk een overmantel van wol (zwart), handmoffen en een mutsje (dat verplicht was indien een meisje ongetrouwd was).
Sieraden en kledingversiering zoals gespen en knopen van (edel)metalen werden met name tijdens feesten en formele gelegenheden gedragen door degenen die zich dat konden permitteren. De Zweedse bevolking is van oorsprong zeer vindingrijk en men maakte van elk stukje natuurlijk materiaal textiel, sieraden, kledingversiering en gebruiksvoorwerpen. Handwerk technieken werden overgedragen van generatie op generatie en aan het maken van voorwerpen en sieraden werden voorschriften verbonden. Ze kregen daarmee een bepaalde status en schoonheid en hadden vaak ook een symbolische betekenis.
Boordevol inspiratie kon ik niet anders dan de naaimachine op tafel zetten. Zal ik eens beginnen met een mooi basissetje voor Midsommar? Of misschien een mooie outfit voor de Dag van de Zweedse Vlag? Sew many ideas, sew little time ;-).