Ons klimaat vraagt om een keuze

21-09-2022

We hebben Nederland bezocht. Peter heeft de terugreis alweer snel aanvaard met één van de laatste ladingen huisraad. Ik heb vanwege werk nog enkele verplichtingen, maar ik kijk uit naar de terugreis om nog een staartje van één van mijn vier favoriete seizoenen in de prachtige natuur te mogen beleven; de herfst.

In Nederland is het ook herfst. Schijnbaar begon de herfst dit jaar zelfs een beetje vroeger dan voorgaande jaren. "Neerlands bosschen en groene weiden' kleurden gedurende de zomer vanwege de droogte al geel. De bomen laten dan uit zelfbehoud hun bladeren eerder los. Nederland en de rest van de wereld zucht onder de klimaatverandering. Langs het netwerk van ongelofelijk drukke snelwegen in Nederland prijkt overal de omgekeerde Nederlandse vlag; steunbetuiging aan de boeren van wie een duit in het zakje wordt gevraagd voor behoud van schaarse natuur. Leuzen als 'Neede zegt nee tegen windmolens' komt men volop tegen in het straatbeeld. Eigenaren van warmtepompen overwegen de overstap terug naar gas vanwege de torenhoge elektriciteitsprijzen. Lichtpuntje: Nederland is koploper als het gaat om zonnepanelen. Helaas raakt het elektriciteitsnet overvol en steeds meer mensen zien hun omvormer dan ook uitvallen op zonnige middagen, omdat de netspanning te hoog oploopt. Leveranciers van zonnepanelen kampen bovendien met een groot tekort aan technisch personeel en inmiddels ook met een tekort aan omvormers en andere materialen.

Ik hou van Holland! Het is echt een mooi landje aan de Zuiderzee! En daarom vraag ik me heel vaak af: 'hoe kan het dat een land zo rijk aan financiële middelen en intelligente mensen niet wat meer voor elkaar krijgt als het gaat om het klimaat?'. Zit 'm dat misschien in het feit dat Nederlanders het milieu best belangrijk vinden maar dat het leven 'ook een beetje leuk moet blijven'? Komt dat doordat met 'na-zomerknallers' van bouwmarkten een Jacuzzi (stroomverbruik onbekend) voor veel Nederlanders bereikbaar is en we na een dag hard werken toch recht hebben op een beetje ontspanning? En mogen we alsjeblieft na twee coronajaren nog tot eind november op verwarmde terrassen een drankje met elkaar doen zeg, kom op! Tja, Nederland gaat misschien wel ten onder aan de eigen welvaart. Want wie kan weerstand bieden aan de verleidingen die deze met zich meebrengt. We werken er immers hard voor? Nederland hinkt op twee gedachten. De overheid houdt er bovendien niet van om impopulaire maatregelen te nemen.

Wat ik in de afgelopen 3 jaar in Zweden heb geleerd dat de Zweden een hele andere relatie hebben met de natuur. Ze zijn veel buiten. Dat vergroot hun zorg voor de omgeving. Buiten zijn is in Zweden bijna onvermijdelijk. Er wonen 10 miljoen mensen in Zweden, op een oppervlakte van 450.000 km2. In Nederland leven 17 miljoen inwoners op een oppervlakte van slechts 41.000 km2. Zweden en Nederland met elkaar vergelijken is mijns inziens niet eerlijk. Zo is Zweden grotendeels bedekt met bos. Eén derde van alle energie voor verwarming van huizen en warm water voor huishoudens komt van hout. Ook heeft Zweden, vooral in het noorden, snelstromende rivieren met watervallen, waarmee elektriciteit wordt opgewekt. Zweden heeft dus echt wel een gunstiger uitgangspositie. Twee aspecten komen mijns inziens echter wel voor vergelijking in aanmerking, te weten 'mentaliteit' en 'daadkracht'.  

Want de Zweedse ambities gaan verder dan die van Nederland. Zweden heeft de hoogste belasting op de uitstoot van CO2 ter wereld. Voor burgers én bedrijven. En dat leidt tot innovatie. Al eerder noemde ik in blogs de 'Utedagen' die scholen organiseren; kinderen gaan gezamenlijk naar buiten en met de paplepel wordt aandacht en respect voor de natuur ingegeven. Scheiden van afval wordt gestimuleerd, zelfs financiëel. Duurzaamheid is leuk en hip in Zweden. Voor wat betreft genoemde aspecten doen ze het in het land van Pippi, The Bridge, Abba en kaneelbroodjes helemaal niet slecht. Dus wat kunnen we nu van de Zweden leren? Ik denk: genieten van de natuur en deze in ere houden. De wetenschap serieus nemen. En elkaar vervolgens niet de hete aardappel toespelen, maar allemaal aan de slag: overheid, bedrijven en individuen. En als we om inspiratie verlegen zitten, kunnen we altijd bij de Zweden in de leer.